İstanbul Sözleşmesi 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu gelişme, Kadın Hareketi tarihinde önemli bir dönüm noktası olmakla birlikte, şiddet ortamından gelen kadınların ve çocuklarının durumlarının iyileştirilmesi için atılması gereken daha birçok adım bulunmaktadır.
1 Ağustos 2014 tarihinde, İstanbul Sözleşmesi yürürlüğe girdi. Avrupa Şiddete Karşı Kadınlar Ağı (WAVE) ve tüm odak noktaları ve paydaşları için bu gelişme kadın hareketi tarihi bakımından büyük bir kazanımdır. İstanbul Sözleşmesi, Avrupa düzeyinde kadına karşı şiddete yönelik olarak şimdiye dek gerçekleştirilmiş en kapsamlı önlemdir. 2014 Temmuz ayı başlangıcında, 13 ülke halihazırda bu sözleşmeyi tanımış ve bugüne dek sözleşme 25 ülke tarafından imzalanmıştır. Sözleşmenin yürürlüğe girmesi çok önemli bir adım olup, kadınlara ve çocuklara karşı şiddetin önlenmesi ve şiddetle mücadelenin etkin bir biçimde yürütülebilmesi için üye ülkelerin uygulama ve şartlara uyma konusunda kararlı davranması elzemdir.
İstanbul Sözleşmesi 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu gelişme, Kadın Hareketi tarihinde önemli bir dönüm noktası olmakla birlikte, şiddet ortamından gelen kadınların ve çocuklarının durumlarının iyileştirilmesi için atılması gereken daha birçok adım bulunmaktadır.
1 Ağustos 2014 tarihinde, İstanbul Sözleşmesi yürürlüğe girdi. Avrupa Şiddete Karşı Kadınlar Ağı (WAVE) ve tüm odak noktaları ve paydaşları için bu gelişme kadın hareketi tarihi bakımından büyük bir kazanımdır. İstanbul Sözleşmesi, Avrupa düzeyinde kadına karşı şiddete yönelik olarak şimdiye dek gerçekleştirilmiş en kapsamlı önlemdir. 2014 Temmuz ayı başlangıcında, 13 ülke halihazırda bu sözleşmeyi tanımış ve bugüne dek sözleşme 25 ülke tarafından imzalanmıştır. Sözleşmenin yürürlüğe girmesi çok önemli bir adım olup, kadınlara ve çocuklara karşı şiddetin önlenmesi ve şiddetle mücadelenin etkin bir biçimde yürütülebilmesi için üye ülkelerin uygulama ve şartlara uyma konusunda kararlı davranması elzemdir.
Sözleşmenin vurgu noktaları arasında Önleme, Koruma, Adli Takip, Maddi Hukuk ve İzleme mekanizmaları bulunmaktadır. Kadına karşı şiddet ve ev içi şiddetin önlenmesi, birçok yaşamın kurtarılması ve eziyet verici koşulların azaltılması için esastır. Sözleşme, imzacı devletler için, önleyici çalışmalara işlerlik kazandırma şartı getirmektedir. Bu çalışmalar arasında, şiddet mağdurlarıyla iletişimde olan çalışanların eğitimi, STK’larla yakın çalışma, toplumsal cinsiyet rollerinin terk edilmesine yönelik olarak medyada ve özel sektörde müdahil olma ve diğer benzer konular bulunmaktadır. Devletin yanı sıra, her bir bireyin toplumsal cinsiyet rolleriyle, zarar verici geleneksel pratiklerle ve kadınlara karşı ayrımcılıkla mücadele etmesi de ilaveten önemlidir.
Koruma – Sözleşme, şiddetin mağduru ve tanığı olan bireylere koruma ve destek sağlama amacını gütmektedir; bu koruma ve desteklere, polis müdahalesi ve kadın sığınakları, telefon yardım hatları gibi özel destek hizmetleri tarafından sağlanan koruma dahildir. Bir kadının hayatına koruma unsurunu katmak için, şiddet mağdurlarının mevcut hizmetler kapsamında yeterli bilgiye erişebilmesini temin etmek çok önemlidir. Ayrıca, kadın sığınaklarının bölgesel dağılımının iyileştirilmesi ve ücretsiz 7/24 telefon destek hatlarının sağlanması da gerekmektedir.
Maddi Hukuk – Maddi hukuk konusunda sözleşme, psikolojik ve fiziksel şiddet, cinsel şiddet ve tecavüz, kadın sünneti, zorla evlendirme, kürtaja zorlama ve üremeye zorlama gibi şiddet türlerinin suç olarak ceza yasalarına alınmasına yönelik olarak taraf devletler üzerinde baskı unsuru oluşturma amacını taşımaktadır.
İzleme – Son olarak, taraf devletlerin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğinin garanti altına alınması esastır. Buna yönelik olarak, sözleşme yürürlüğe girer girmez, GREVIO adı altındaki bir uzman ekibi söz konusu taraf devletin sözleşmeyi uyguladığı seviyeyi tespit edecektir.
Adli Takip – Sözleşme, kadına yönelik farklı şiddet türlerinin tanımını yapmakla yetinmemekte, aynı zamanda taraf devletlerin bahsi geçen yeni suç tanımlarını ulusal mevzuatlarına dahil etmesini ve kadına karşı şiddet veya ev içi şiddet konusundaki her türlü iddianın etkin bir biçimde kovuşturulmasını talep eder. Faillerin yargılanması ve cezalandırılması, maruz kalan bireyler için adaletin sağlanması ve şiddetten uzak yaşam kurabilmeleri için esastır.
İstanbul Sözleşmesi’nin uygulanmasının desteklenmesi amacıyla, 16 günlük Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddete Karşı Aktivizm Kampanyası’nın ilk günlerinde, WAVE, Otonom Kadınlar Merkezi (Sırbistan) tarafından yürütülen “Koordineli Çabalar – Kadınların Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddetten Korunması için Yeni Avrupa Standartları’na Doğru” başlıklı projenin bir parçası olarak ‘ISIGN’ kampanyasını başlattı. Kampanya, Batı Balkan Ülkelerinden (Makedonya ve Sırbistan) ve Slovenya’dan üç farklı odak noktasıyla, Bosna Hersek’ten bir örgüt, Hırvatistan’dan bir örgüt ve Avrupa Kadın Lobisi (EWL) ile birlikte eş zamanlı olarak gerçekleştirildi. Projenin ana hedefi, kadına yönelik ve ev içi şiddetin önlenmesi ve şiddetle mücadele bağlamında, demokrasi, insan hakları, sosyal katılım ve Avrupa Birliği’nin sahiplendiği değerlere uyum gibi konuların gerçekleştirilmesidir. Proje, sözleşmenin başka ülkeler tarafından da tanınmasını ve bu esnada değerlendirmeye tabi tutulan ülkelerin yasalarında sözleşmenin gerekliliğinin ne ölçüde karşılandığının gözlenmesini sağlamayı hedeflemektedir. Kampanyanın web sitesine “http://www.podpisem.org/” adresinden ulaşılabilir.
Devletlerin İstanbul Sözleşmesi’ni uygulama konusunda göstereceği kararlılıkla birlikte, şiddet ortamından gelen kadın ve çocuklara sağlanan özel destek mekanizmaları alanında ilerleme sağlanacaktır. WAVE’in kadınlara özel sosyal hizmetlerin yaratılması ve iyileştirilmesi konusundaki çalışmaları uzun süredir devam etmektedir. Yıllık bazda, Avrupa Komisyonu’nun sağladığı fon katkısının desteğiyle, WAVE, 46 Avrupa ülkesi genelinde özel hizmetlere ilişkin güncel durumlar hakkında bilgi veren Ülke Raporu’nu yayınlamaktadır. WAVE 2013 Ülke Raporu’nda ortaya konan bulgular, 46 ülke genelinde yaklaşık 55.242 adet sığınak açığına işaret etmekte, aynı zamanda, Avrupa’daki her ülkede, henüz 7/24 çalışan, ücretsiz bir kadın destek hattının kurulmamış olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, WAVE, şiddet ortamından gelen kadınlara yönelik hizmetlerin ve daha da önemlisi kadın sığınaklarının iyileştirilmesini ve arttırılmasını tavsiye etmektedir. Yine raporun sonuçlarına göre, kadın destek hatları 46 Avrupa ülkesinin 31’inde mevcutken yalnızca 17 ülkede 7/24 düzeniyle ve ücretsiz olarak işletilmekte olup, sonuç olarak, ilgili Avrupa Konseyi Özel Görev Komitesi Tavsiyesi, bu Avrupa ülkelerinin yalnızca %37’sinde karşılanmaktadır. Daha da önemli olarak, Macaristan, Letonya ve Litvanya’da mevcutta açık kadın sığınağı bulunmamaktadır. Bu nedenle WAVE, Avrupa ülkelerine sığınaklara daha fazla fon ayırma ve ulusal düzeydeki kadın destek hatlarını 7/24 düzende, ücretsiz olarak işletimde tutma çağrısında bulunmaktadır. Bizim beklentimiz, aslında, her gün yeni bir kadın sığınağı açılmasıdır.
WAVE, Avrupa ülkelerine İstanbul Sözleşmesi’ni
tanıma ve imzalama çağrısı yaparken, bugüne kadar gerçekleştirilen iyileştirmeler tarafımızdan takdirle karşılanmaktadır. WAVE olarak, aynı zamanda, kadına karşı şiddet ve ev içi şiddetin önlenmesi ve şiddetle mücadeleye etkin olarak katkı sunulabilmesi için güçlü bir çaba ve kararlılığın hala gerekli olduğunun da bilincindeyiz. WAVE olarak, devletler ve sivil toplumla yapılacak işbirlikleri sayesinde, kadına karşı şiddetin her türü ve biçiminin bir gün tarihe karışacağını ümit ediyoruz.
İletişim: Maria Rösslhumer, WAVE Yöneticisi – [email protected] ;
WAVE Ofisi – [email protected]
WAVE faaliyetleri ve yayınları hakkında daha fazla bilgi almak ve WAVE Bülteni’ne üye olmak için WAVE web sitesini ziyaret edebilirsiniz– www.wave-network.org
İstanbul Sözleşmesi hakkında daha fazla bilgi için, Avrupa Konseyi web sitesini ziyaret edebilirsiniz- http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/convention-violence/about_en.asp