Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı olarak Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin izlenmesi için 30 Eylül 2022 tarihinde Cenevre’de yapılan 93. oturuma katılarak Türkiye’de erkek şiddetinin ve erkek şiddetiyle mücadele mekanizmalarının çocuk haklarına etkisini paylaştık. Komite’nin Türkiye devletinin hazırlayacağı rapora yönelik olarak oluşturduğu konu/soru listesine gölge raporumuzla katkı sunduk.
Hazırladığımız raporda ev içi şiddetin çocuklar üzerindeki etkisinin görünür olmadığını vurguladık. Şiddet durumlarında çocukların kendilerinin başvurabilecekleri mekanizmaların bulunmadığını, 6284 sayılı Kanun’un uygulanmasında çocuklara yönelik tedbir ve koruma kararlarının yalnızca anne üzerinden verildiğini ve zaten şiddete maruz kalan kadınlara çocukları için başvurabilecekleri bu tedbirlere ilişkin bilgilendirmenin de çoğunlukla yapılmadığını dile getirdik. Kanunların uygulanmasında çocuğun üstün yararından ziyade ailenin korunmasının öncelendiğini paylaştık. Çocuklar için geçici velayet, nafaka gibi tedbirlerin “baba-çocuk bağını korumak” amacıyla uygulanmadığını ve bu durumun çocuğu ve anneyi riske attığını, hatta çocuğun şiddete maruz kaldığı durumlarda dahi hâkimlerin babanın çocukla olan kişisel ilişkisini sınırlamadığını deneyimlediğimizi ilettik. Yıllarca sürebilen boşanma davalarında anne ve çocukların şiddete maruz kalmaya devam ettiğini vurguladık.
Erkek şiddeti ile mücadelede eksikliğini sık sık dile getirdiğimiz kurumlar arası koordinasyonsuzluk ve bütüncül yaklaşım eksikliğinin etkisini de yine çocukların yaşadıklarını ifade ettik. Sığınaklara 12 yaş üstü oğlan çocuklarının alınmamasının kadınların şiddetten uzaklaşmalarında engel yarattığını ve derhal bu kuralın kaldırılması gerektiğini vurguladık. Ayrıca sığınak sayıları ve sığınaklarda yürütülen sosyal çalışmanın yetersiz kaldığını; çocuklara özel bir sosyal çalışmanın olmadığını ve çocukların da ev içi şiddet nedeniyle travma yaşayabileceğinin görmezden gelindiğini ifade ettik.
Toplantıda Komite üyeleri Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma kararının çocuklar üzerindeki etkisini ve sosyal hizmet mekanizmalarının ev içi şiddetten etkilenen çocuklara nasıl destekler sunduğunu sordu. Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilerek çocuklara yönelik erkek şiddetinin de önünü açtığını ve koruma mekanizmasından çocukları yoksun bıraktığını vurguladık. Çocuklara yönelik sosyal hizmet desteğinin yalnızca Türkiye’de tüm sosyal hizmet ihtiyacı olan bireylerin başvurabileceği tek telefon hattı olan 183 olduğunu ve bu hat üzerinden uzmanlaşmış destek sunulmadığını dile getirdik. Komite ayrıca Türkiye’de evlenme yaşı ile ilgili uygulamaları sordu. Kız çocuklarının halen çocuk yaşta zorla evlendirildiğini buna ilişkin caydırıcı düzenlemelerin olmadığını paylaştık.
Komite’nin hazırladığı soru/konu listesine yanıt olarak devletin sunacağı yanıtların takipçisi olmaya devam edeceğiz.