Kadına yönelik şiddetin ve aile içi şiddetin önlenmesiyle ilgili en kapsamlı ve yasal bağlayıcılığı bulunan uluslararası sözleşme konumundaki İstanbul Sözleşmesi[1] kapsamında Türkiye’nin gözden geçirilmesi süreci başladı. İstanbul Sözleşmesi İzleme Platformu üyesi kadın ve LGBTİ+ örgütleri kadına yönelik şiddetle mücadelede Sözleşme yükümlülüklerinin devlet tarafından uygulanmasındaki eksik ve yanlışları özetledikleri ve mevcut durumu iyileştirmeye yönelik öneriler yaptıkları Gölge Raporu[2] GREVIO Komitesi[3] ile paylaştılar.
2012 yılında ilk olarak Türkiye tarafından imzalanan ve 1 Ağustos 2014’ten beri yürürlükte olan İstanbul Sözleşmesi’nin denetim organı olarak görev yapan GREVIO (Kadınlara Karşı Şiddet ve Ev İçi Şiddete Karşı Uzman Eylem Grubu) ilk denetleme sürecine 2016’da başlayarak tüm taraf ülkelerden kadına yönelik şiddetle mücadele alanındaki önlemlerini paylaşmasını istedi. İmzacı diğer ülkeler gibi Türkiye Hükümeti de bir rapor yazarak kadına yönelik şiddeti önlemek üzere aldığı önlemleri GREVIO Komitesi ile paylaştı.
GREVIO Komitesi’nin ülke uygulamalarını şeffaf bir şekilde değerlendirebilmesinin önemli ayaklarından biri de sivil toplumun sürece katılımı. Kadın ve LGBTİ+ örgütleri tarafından hazırlanan gölge raporlarla ülkelerdeki durum daha objektif olarak değerlendirilebiliyor. Türkiye’nin değerlendirmesinde ise bağımsız 8[4] kadın ve LGBTİ+ örgütü tarafından kaleme alınan ve İstanbul Sözleşmesi İzleme Platformu’na üye 81 kadın ve LGBTİ+ örgütü tarafından desteklenen Gölge Rapor da dikkate alınacak.
Gölge Rapor’da, kadına yönelik şiddetin önlenmesine yönelik politika ve uygulamalar konusundaki mevcut durum ele alınıyor ve iyileştirmeye yönelik öneriler paylaşılıyor.Mevcut hizmetlerin ve mekanizmaların kadına yönelik şiddeti önlemekte yetersiz kalmasının sebeplerinin uygulamalar ekseninde değerlendirildiği bu çalışma, alanda çalışan kadın ve LGBTİ+ örgütlerinin tespitlerini görünür kılmayı amaçlıyor. Rapor, Sözleşme’nin bütüncül bir yaklaşımla uygulanmadığını vurguluyor. Ayrıca, önleme, koruma, destekleme, güçlendirme, şiddetin araştırılması ve orantılı bir biçimde cezalandırılmasında gözlemlenen sorunları ele almakla birlikte kadın erkek eşitsizliğini ve kadına yönelik şiddeti ortadan kaldırma konusundaki siyasi irade eksikliğini de ortaya koyuyor. Raporda, Sözleşme’nin bütüncül bir şekilde uygulanmamasının, kadına yönelik şiddeti önlemek için gerekli siyasi iradenin yokluğuyla ilişkili olduğu vurgulanıyor. İstanbul Sözleşmesi Türkiye İzleme Platformu, İstanbul Sözleşmesi doğrultusunda 2012 yılında yürürlüğe giren 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine dair kanunun uygulanmasındaki aksaklıkların giderilmesi için de çağrıda bulunuyor. Platform üyesi kadın ve LGBTİ+ örgütleri, Türkiye’de kadına yönelik şiddetle ilgili uygulamaların takipçisi olacaklarının da altını çiziyor.
Türkiye’nin önleme, koruma, cezalandırma ve politika oluşturma ana başlıkları altında toplanan sözleşme yükümlülüklerini ne derecede yerine getirdiğine ilişkin kapsamlı izlemenin sonuçları üzerine GREVIO Komitesi tarafından hazırlanacak raporun 2018 yılının Eylül ayında açıklanması bekleniyor.
EK1: Kadın Örgütlerinden Kadına Yönelik Şiddetin Önlemek için 50 Acil Önlem (ekte bulabilirsiniz)
Bilgi için: Duygu Doğan
0212 292 52 31
[email protected]
[1] Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi kısaca İstanbul Sözleşmesi olarak anılmaktadır.
[2] İstanbul Sözleşmesi İzleme Platformu tarafından hazırlanan gölge raporun tamamına şu linkten ulaşabilirsiniz: https://morcati.org.tr/att achments/article/441/istanbul- sozlesmesi-izleme-platformu- golge-raporu.pdf
[3] GREVIO Komitesi: İstanbul Sözleşmesi’nin izlenmesinden ve denetlenmesinden sorumlu Uzmanlar Grubu
[4] Gölge raporu hazırlayan 8 kadın ve LGBTİ+ örgütü Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, Kadın Dayanışma Vakfı, Kadınlarla Dayanışma Vakfı, Kadının İnsan Hakları – Yeni Çözümler Derneği, Eşitlik İzleme Kadın Grubu, Engelli Kadın Derneği, Kaos GL Derneği, Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’dir.
